Bitwa nad Bzurą

Była to największa polska bitwa w wojnie polsko - niemieckiej 1939 roku. Uczestniczyły w niej dwie polskie armie "Poznań" i "Pomorze" w sile ponad 150 tys. ludzi, pod wspólnym dowództwem generała dywizji Tadeusza Kutrzeby. Armie te wycofując się w kierunku Warszawy, napotkały na swej drodze jednostki 8 armii niemieckiej generała J. Blaskowitza, później także 10 armii generała W. Reichenau. Niemcy parli niepowstrzymanie w głąb kraju po rozbiciu i zepchnięciu z linii Warty armii "Łódź" generała Juliusza Rommla.

Chcąc zapewnić swobodę manewru w kierunku Warszawy, dowódca armii "Poznań" generał dywizji Tadeusz Kutrzeba zwrócił się do Naczelnego Wodza z propozycją wykonania zwrotu zaczepnego na skrzydło 8 armii niemieckiej. 8 września Naczelne Dowództwo wyraziło zgodę na wykonanie manewru zaczepnego siłami obu armii. Zapoczątkowało to wielką, blisko dwa tygodnie trwającą bitwę wzdłuż Bzury, od Łęczycy aż po jej ujście do Wisły, a także północne przedpola stolicy.

Po stronie niemieckiej w bitwie tej udział wzięły : 8 i 10 armia z grupy "Południe", jednostki z grupy armii "Północ" oraz lotnictwa 1 i 4 floty powietrznej. W szczytowym momencie walk blisko 1/3 sił niemieckich skupiła się nad Bzurą.

Bitwa nad Bzurą miała trzy fazy :

- 9 - 12 września - polskie natarcie na Ozorków, Stryków i Łowicz,
- 14 - 15 września - uderzenie armii "Pomorze" przez Łowicz na Skierniewice,
- 16 - 22 września - ogólne natarcie na północ i południe od Sochaczewa oraz odwrót celem przebicia się na Warszawę

Bitwa ta - pełna chwały karta historii polskiej w wojnie obronnej 1939 roku - weszła do tradycji naszego oręża jako przykład bohaterstwa żołnierza polskiego. Była jedyną wielką bitwą, która wynikła z inicjatywy operacyjnej polskiego dowódcy generała Tadeusza Kutrzeby. Dzięki natarciu żołnierzy z Wielkopolski i Pomorza, Warszawa mogła umocnić swą obronę i trwać jako jedna z ostatnich redut września 1939 roku. Niemcy musieli ściągnąć w rejon walk nad Bzurą wielkie jednostki z całego obszaru na zachód od Wisły, co dało możliwość koncentracji oddziałów polskich na terenie Lubelszczyzny.

Śladem tych bohaterskich i krwawych walk są liczne żołnierskie cmentarze i mogiły zbiorowe, na których od Uniejowa nad Wartą po Łomianki pod Warszawą, spoczywa około 20 tysięcy poległych i zmarłych wskutek odniesionych ran żołnierzy i oficerów armii "Poznań" i "Pomorze", którzy starali się wypełnić niewykonalny w 1939 roku obowiązek : obronę Polski.

Zdjęcia: Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą