Jeśli tylko sytuacja epidemiczna pozwoli, wiosną będziemy mieli szansę zobaczyć kolejny ciekawy element realizowanego przez Fundację Ochrony Zabytków Mazowsza projektu Sochaczewskie Fortyfikacje. Dzięki zaangażowaniu m.in. Dariusza Grochowskiego, Michała Buczka, Piotra Znyka i Artura Szymańskiego, zwiedzając umocnienia w rejonie ulic Lubiejewskiej i Kątowej, będziemy mogli natknąć się na załogę bunkra.

Kiedy okazało się, że część osób uczestniczących w projekt rewitalizacji sochaczewskich umocnień od lat zajmuje się rekonstrukcjami historycznymi, pojawił się pomysł zrekonstruowania załogi jednego z bunkrów. 

- Koledzy, którzy już od wielu lat zajmują się amatorsko odtwarzaniem wydarzeń historycznych, posiadają w swoich zbiorach niezbędny sprzęt i wyposażenie. Stąd myśl, żeby wyjść poza ramy dzielenia się z mieszkańcami zdobytą wiedzą historyczną dotyczącą przymusowej pracy naszych przodków przy budowie niemieckich umocnień wokół miasta i  pokazać także codzienność niemieckich żołnierzy z załóg fortecznych z końcowego okresu wojny  – mówi koordynator Projektu Sochaczewskie Fortyfikacje Artur Gałecki.

Rekonstruktorzy zdają sobie sprawę, że niektórym pomysł może wydać się kontrowersyjny, ale zaznaczają, że biorąc pod uwagę choćby sochaczewską rekonstrukcję Bitwy nad Bzurą, jedną z największych   poświęconych kampanii 1939 roku, nie można by jej właściwie odtworzyć, gdyby prezentowane sceny odbyły się jedynie z udziałem rekonstruktorów w umundurowaniu żołnierzy polskiego września.

- Podobne kontrowersje wzbudzał na początku naszej działalności temat rewitalizacji niemieckich fortyfikacji – mówi Artur Gałecki. - Często spotykałem się z pytaniami „po co ten temat niemieckich bunkrów w ogóle ruszać”, „nie lepiej byłoby je zburzyć lub wysadzić”, „czy jest sens i potrzeba dbać o niemiecki beton” itp. A my chcemy przede wszystkim uratować i zatrzymać pamięć historyczną o ludziach i miejscach stanowiących dziś nasze dziedzictwo kulturowe. Te żelbetowe obiekty to świadectwo strachu, potu i krwi mieszkańców Sochaczewa i okolic. Myślę, że jak najatrakcyjniejsze przekazywanie tego tematu jest tylko z korzyścią dla zachowania tej pamięci.

- Jeżeli mundur i jego prezentowanie służy do przekazania wiedzy o historii, to absolutnie nie widzę w tym nic niestosownego - dodaje jeden z rekonstruktorów, Dariusz Grochowski. 

Jak zauważa rekonstruktor Artur Szymański, spotkał się z różnym odbiorem niemieckiego umundurowania, jednak nie da się wymazać obecności wojsk niemieckich w Polsce przy przekazywaniu historii.

- Generalnie, by mogło dojść do rekonstrukcji historycznej, muszą pojawić się też ci „źli”. Co do reakcji na niemieckie mundury, to muszę zdecydowanie pochwalić mieszkańców Sochaczewa. W większości wiedzą dlaczego i po co je zakładamy - mówi Artur Szymański.

- Po latach mam w swojej szafie mundury różnych stron konfliktu z okresu pierwszej i drugiej wojny światowej. Szczerze mówiąc, występując na wielu imprezach w mundurze niemieckiego żołnierza, nie spotkałem się z jakimiś negatywnymi emocjami zarówno starszego i młodszego pokolenia. Wręcz przeciwnie, ludzie bardzo pozytywnie nas przyjmują i gratulują takiego zapału i wytrwałości w przedstawianiu historii – mówi Piotr Znyk. - W czasie rekonstrukcji staramy się przekazać emocje, grozę, cierpienie i zniszczenia tamtych dni, aby uzmysłowić ludziom, jakie zło niesie ze sobą wojna. Pragniemy, aby nie dopuszczali i nie prowadzili do następnych konfliktów zbrojnych.

Rekonstruktorzy liczą na pozytywny odbiór swoich działań. Jak do tej pory mają na koncie jedną inscenizację związaną z sochaczewskimi umocnieniami - wkroczenie wieczorem 16 stycznia 1945 roku, w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej, oddziałów Armii Czerwonej do Sochaczewa. Efekty można oglądać online na facebookowym profilu Projekt Sochaczewskie Fortyfikacje. Na więcej musimy poczekać do czasu złagodzenia związanych z epidemią obostrzeń.

Sebastian Stępień

Sesję zdjęciową, gdzie po raz pierwszy od zakończenia wojny udało się odtworzyć epizody walk po wkroczeniu sowietów na teren okupowanego przez Niemców Sochaczewa wykonała Daria Pastyrczyk @POKADROWANE.

Udział w sesji zdjęciowej wzięli: Michał i Grzegorz Buczek, Dariusz Grochowski, Artur Szymański, Piotr Znyk